2009 değerlendirilmesi .

Gazetelerin ekonomi sayfaları gün gün değişen piyasa durumunu anlatmak için birbiriyle yarışıyor. Bir hafta ABD’den gelen kötü haberler moralleri bozup “iyileşme” beklentilerini dibe vururken, diğer hafta uluslararası piyasalarda yaşanan olumlu bir gelişme yeniden umutları yeşertiyor. Son bir hafta içinde bile önce Dubai kriziyle karşılaşıp “yine işsizlik mi artacak acaba?” diye korkarken, kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’in Türkiye’nin notunu iki puan birden yükseltmesiyle önümüzdeki aylara ilişkin olumlu tahmin yapanlar “işte bu” dedi.

Oysa şirketler için yılın en önemli dönemi yaşanıyor şu anda. Geçen bir yılı değerlendirmek, gelişmeleri takiben bir sonraki yıla ilişkin doğru tahminler yaparak gerçekçi bir bütçe oluşturmak durumundalar. İyileşme taraftarı senaryolara ağırlık verdikleri takdirde çok açılmaktan, kötü senaryoya uydukları takdirde de kriz sonrası çıkacak fırsatları yakalamada gecikmekten korkuyorlar. Ve bütün bu kararların en önemli noktasında maliyetler duruyor. Personel giderleri ise maliyetlerde en çok göze batan kalem. Bu kalem, kriz yüzünü kapıdan gösterdiği anda eksiltilecek, iyileşme görüldüğü anda ise “hele dur bakalım” diye temkinli yaklaşılarak yatırım yapılmaktan kaçınılacak bir kalem. Bu nedenle şirketler krizde çıkardıkları elemanları işler yoluna girmeye başlayınca aynı hızla geri almıyorlar.

Peki 2009’un son günlerini yaşadığımız şu dönemde şirketler neye göre istihdam planlarını yapıyor? Atılacak olası adımlar neler?
Geçtiğimiz temmuz ayında yürekleri hoplatan bir söylenti dolaşıyordu: “İkinci bir eleman çıkarma dalgası geliyor!” Ancak takip eden aylar vukuatsız atlatıldı, yüreklere su serpildi. Şimdi bazı çevreler aynı tahmini ocak sonrası için yapıyor. ABD’de durumun iyileşme göstermediğini, piyasaların geçici bir bahar havasına kapıldığını, aceleci kararlar alınarak yanlış yatırımlar yapıldığını öne sürüyor ve bunun faturasının yine çalışanlara kesileceği görüşünü savunuyorlar.
Finans çevrelerinin bu tür tahminlerini, OECD’nin istihdam beklentileri de destekler nitelikte. OECD raporuna göre Türkiye ekonomisinin 2010’da büyümeye döneceğini ve bu oranın yüzde 2.6 civarında olacağı tahmin ediliyor. Ancak istihdam tahminleri aynı yönde iç açıcı değil. Rapora göre Türkiye’de işsizlik oranı 2009’da yüzde 15.2, 2010’da ise yüzde 16.4 olarak gerçekleşecek.