-A-
A ile B nin
Kartezyen Çarpımı: Birinci bileşeni A dan, ikinci bileşeni B den alınarak
elde edilen ikililerin kümesidir…
A Kümesinden B nin Farkı: A
kümesinin B kümesi ile ortak olmayan elemanlarından olu-şan kümedir…
A
Kümesinden B ye Fonksiyon: A nın elemanlarından herbirini, B nin
elemanlarına bir ve yalnız bir kez eşleyen bağıntıdır…
Açı: Başlangıç
noktaları aynı olan iki ışının birleşim kümesidir…
Açık Önerme: İçinde
bulunan bilinmeyene verilen değerlere göre doğru ya da yanlış önerme olan
ifadelerdir…
Açıortay: Başlangıç noktası açının köşesi olan ve açının
kenarlarıyla eş açılar oluşturan ı-şındır…
Açısal Bölge: Açı ile
açının iç bölgesinin birleşim kümesidir…
Aksiyom: Doğru olduğu
ispatsız kabul edilen matematiksel ifadedir…
Alan: Bir yüzey parçasının ölçüsüdür… Bir yüzeyde birim yüzeyin kaç defa olduğunu göste-ren sayıdır…
Alt Küme: Bir kümenin elemanlarının sayısına göre birerli,
ikişerli ya da daha fazla sayıdagruplarla oluşturduğu kümedir… Boş küme her
kümenin alt kümesidir…
Analitik Düzlem: Üzerine koordinat sistemi
yerleştirilmiş düzlemdir…
Analitik Geometri: Noktaların koordinatlarının sayısal fonksiyonları aracılığıyla bir koordi-nat sisteminde gösterilen geometrik nesneleri inceleyen matematik koludur…
Apsis:
Koordinat düzleminde bir noktayı gösteren sıralı ikilinin birinci terimidir…
(1,9) ikilisiyle gsterilen noktanın apsisi 1 dir…
Apsis Ekseni: Koordinat
düzleminde yatay eksen, x eksenidir…
Ar: 100 metrekarelik arazi ölçü
birimidir…
Arada Olma: Aynı doğru üzerinde farklı üç noktadan
birisinin diğer ikisinin arasında olma-sıdır…
Aralarında Asal Sayılar:
En büyük ortak bölenleri 1 olan sayma sayılarıdır… 4 ile 15 aralarında
asaldır…
Aritmetik: 1. Toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi dört
işlemin tanımına temel olan tamsayılar kümesinin özellikleri kurulu matematik
koludur… 2. Hesaplama ve varsayım kur-ma biçimidir…
Aritmetik
Ortalama: Sonlu bir sayı kümesi elemanları toplamının, bu elemanların
sayısına bölü-müyle ortaya çıkan sayıdır…
Asal Çarpanlara Ayırma: Bir
sayma sayısı asal çarpanlarının çarpımı şeklinde yazma-dır… 24 = 2 x 2 x 2 x 3
gibi…
Asal Sayı: 1 ve kendisinden başka böleni olmayan
sayıdır…
Aykırı Doğrular: Aynı düzlemde olmayan ve kesişmeyen
doğrulardır…
Ayrık Kümeler: Ortak elemenları olmayan
kümelerdir…
Ayrık Olay: Meydana gelişi başka bir olaya bağlı olmayan
olaydır…
Ayrıt: Bir cismin iki yüzeyinin arakesitidir…
-B-
Bağıntı:
Bir kartezyen çarpımın alt kümesidir…
Basit Kapalı Eğri: Düzlemde
herhangi bir noktadan bir kez geçmek üzere, çizime başlanılan noktada biten
eğridir…
Bileşik Önerme: Birden fazla basit önermeden oluşan
önermedir…
Binom: Dereceleri ya da değişkenleri farklı iki terimden
oluşan polinomdur…
Bire Bir Eşleme: İki kümenin elemanları arasında,
bir elemana karşı yalnız bir eleman alınarak yapılan eşlemedir…
Bire Bir
Fonksiyon: Tanım kümesinin her bir elemanını yine kendisine eşleyen
fonksiyondur…Birleşim İşlemi: Kümelerin tüm elemanlarından oluşan kümelerin
bulunmasıdır…
Birleşim Kümesi: Kümelerin tüm elemanlarının oluşturduğu
kümedir…
Boş Küme: Hiçbir elemanı olmayan kümedir…
Boyut:
Uzunluk, genişlik ve yükseklikten herbiridir…
Bölen: Bir bölme
işleminde bölünenin kaç eşit parçaya ayrıldığını gösteren
sayıdır…
Bölüm: Bölme işleminde bölünen içinde bölenin kaç defa
olduğunu gözteren sayıdır…
Bölünen: Bölme işleminde eşit kısımlara
ayrılmak istenen sayıdır…
Bütünler Açılar: Ölçüleri toplamı 180° olan
iki açıdır…
Büyük Çember: Küre yüzeyi ile kürenin merkezinden geçen
düzlemin arakesitidir…
Büyük Daire: Küre cismi ile kürenin merkezinden
geçen düzlemin arakesitidir..
-C- / Ç
Cisim: Bir
küme ve bu küme üzerinde tanımlanmış iki işlemin belli şartları
taşımasıdır…
Çap: Çemberin merkezinden geçen
kiriştir…
Çarpan: Bir çarpma işlemindeki sayılardan
herbiridir…
Çarpanlara Ayırma: Bir sayma sayısını en aziki sayının
çarpımı şeklinde yazmadır…Örnek: 48 = 6 x 8
Çarpım: Çarpma işleminin
sonucudur…
Çelişki: Doğruluk değeri daima “0″ olan bileşik
önermedir…
Çember: Düzlemde sabit bir noktadanaynı uzaklıkta bulunan
noktaların kümesidir…
Çembersel Bölge: Çember ile çemberin iç
bölgesinin birleşimidir…
Çıkan: Çıkarma işleminde, eksilenden ne kadar
eksiltileceğini gösteren sayıdır…
Çift Gerektirme: Totoloji olan iki
yönlü koşullu önermedir…
Çift Sayı: 2 ile tam bölünebilen sayıdır…
-D-
Dar Açı:
Ölçüsü 90° den küçük olan dar açıdır…
Dekametre: 10 metrelik uzunluk
ölçü birimidir…
Dekar: 10 ar veya 1000 m2 lik arazi ölçü
birimidir…
Denk Kümeler: Birebir eşlenebilen, eleman sayıları eşit
olan kümelerdir…
Derece: Bir çemberin 1 / 360 lık yayını gören merkez
açının ölçüsü 1 derecedir…
Dikdörtgen: Düzlemde üçü doğrusal olmayan A
, B , C , D noktalarının birleşiminden elde edilen dörtgenin açıları dik ise
[AB] , [BC] , [CD] , [DA] doğru parçalarının birleşim
kümesidir…
Dikdörtgenler Prizması: Altı tane dikdörtgensel bölgenin
birleşiminden oluşan kapalı bölgedir…
Dikdörtgensel Bölge: Dikdörtgen
ile iç bölgesinin birleşim kümesidir…
Dikdörtgenler Prizması Cismi:
Dikdörtgenler prizması ile içinin birleşimidir…
Dik Üçgen: Bir açısı
dik olan üçgendir…
Doğal Sayı: N = {0,1,2,3,4,…} kümesinin
elemanlarıdır…
Doğru Açı: Ölçüsü 180° olan açıdır…
-E-
Eksilen:
Çıkarma işleminde azaltılması istenen sayıdır…
Eleman: Bir kümeyi
oluşturan nesnelerden herbiridir…
En Büyük Ortak Bölen (EBOB) : İki
veya daha çok sayma sayısını ortak olarak bölen sayma sayılarının en
büyüğüdür…
En Küçük Ortak Kat (EKOK): İki veya daha çok sayma
sayılarının ortak katlarının en küçüğü olan sayıdır…
Eş Üçgenler:
Karşılıklı kenarlarının uzunlukları eşit ve karşılıklı açıların ölçüleri eşit
olan üçgenlerdir…
Eşit Kümeler: Aynı elemanlardan oluşan
kümelerdir…
Evrensel Küme: Üzerinde çalışılan konuyla ilgili olan tüm
elemanları içeren kümedir…
Evrensel Niceleyici: ∀ ile gösterilir ve
“her” ya da “bütün” diye okunur…
-F-
F Fonksiyonunun
Değer Kümesi: A dan B ye f fonksiyonu verildiğinde, B kümesidir…
F
Fonksiyonunun Görüntü Kümesi: A dan B ye f fonksiyonu verildiğinde, f(A)
kümesidir…
F Fonksiyonunun Tanım Kümesi: A dan B ye f fonksiyonu
verildiğinde, A kümesidir…
Faiz: Bankaya yatırılan paranın belirli bir
süre sonunda getirdiği kazançtır…
Fark: Çıkarma işleminin
sonucudur…
Fonksiyon: Çıkış kümesinin her elemanına, en çok bir
görüntü eşilk ettiren bağıntıdır…
-G-
G Bileşke F
Fonksiyonu: f : A –> B ve g : B –> C birer fonksiyon olmak üzere, A
dan C ye (gof)(x) = g( f(x) ) kuralı ile belirlenen
fonksiyondur…
Genişlik: Dikdörtgen veya dikdörtgenler prizmasında
boyutlardan biridir…
Gerektirme: Totoloji olan şartlı
önermedir…
Görüntü: Sayı ekseni üzerinde bir sayıya karşılık gelen
noktadır…
Grup: Bir küme ve bunun üzerinde tanımlanan bir işlemin
belli şartları taşımasıdır…
-H-
Hacim:
Kapalı uzay parçasının ölçüsüdür… Bir uzay parçasında birim hacimin kaç defa
olduğunu gösteren sayıdır…
Halka: Bir küme ve bu küme üzerinde
tanımlanmış iki işlemin belli bazı şartları taşımasıdır…Hektar: 100 ar veya
10000 m² lik arazi ölçüsü birimidir…
Hektometre: 100 metrelik uzunluk
ölçü birimidir…
Hipotez: p => q teoreminde p
önermesidir…
Hüküm: p => q teoreminde q önermesidir…
-I- / İ
Işın:
Doğruda ayırma noktası ile bu noktanın bir yanında bulunan noktaların
oluşturduğu kümedir…
İçine Fonksiyon: Örten olmayan
fonksiyon.
İhtimal: Bir olayın olabilme şansını belirten
sayıdır…Olasılık…
İki Kümenin Birleşimi: İki kümenin elemanlarından
oluşan kümedir…
İki Kümenin Kesişimi: İki kümenin ortak olan
elemanlarından oluşan kümedir…
İki Yönlü Koşullu Önerme: pq
biçimindeki bileşik önermedir…
İkili: İki nesnenin oluşturduğu sıralı
ikilidir…
İkili İşlem: Bir kümenin iki elemanından gene bu kümeye ait
bir elemanın elde edilmesini sağlayan kuraldır…
İrrasyonel Sayı:
Rasyonel olmayan sonsuza kadar devreden sayıdır… Örnek: =
3,1415…
İskonto: Bir malın satış fiyatı üzerinden yapılan
indirimdir…
İspat: Bir teoremin hükmünün kesin olarak doğru olduğunun
gösterilmesidir…
İşlem: A x A nın bir alt kümesinden A ya
fonksiyondur…
-K-
Kalan:
Bölme işleminde bölünenden artan veya çıkarma işlemindeki
farktır…
Kapalı Bölge: Basit bir kapalı eğri ile bu eğrinin iç
bölgesinin birleşimidir…
Kapsama: Bir kümenin başka bir kümeyi içine
almasıdır…
Kare: Bütün kenarları eş ve karşılıklı açıları dik olan
dörtgendir…
Kental: 100 kg’lık ağırlık ölçü
birimidir…
Kesen: Çemberi farklı iki noktada kesen
doğrudur…
Kesir: Bütünün eş parçalarından bir veya birkaçını gösteren
sayıdır…Örnek: 5/7 , 8/9 gibi…
Kesişen Doğrular: Yalnız bir ortak
noktaları olan doğrulardır…
Kesişim İşlemi: Kümelerin ortak
elemanlarının oluşturduğu kümenin bulunmasıdır…
Kesişim Kümesi:
Kümelerin ortak elemanlarından oluşan kümelerdir…
Kiriş: Uç noktaları
çember üzerinde olan doğru parçasıdır…
Kombinasyon: n, r doğal sayı ve
r£n olmak üzere, n elemanlı bir A kümesinin r elamanlı her alt kümesine A
kümesinin r li kombinasyonu ya da kombinezonu denir…
Komisyon: yapılan
bir alışverişte, aracı olan kimseye yaptığı hizmet karşılığı ödenen
para-dır…
Komşu Açılar: Birer kenarları ortak, diğer kenarları bu
kenara göre farklı tarafta bulunan iki açıdır…
Komşu Bütünler Açılar:
Ölçüleri toplamı 180° olan komşu açılardır…
Komşu Tümler Açılar:
Ölçüleri toplamı 90° olan komşu açılardır…
Koni: Tabanı dairesel ya da
elips biçiminde olan ve yukarı doğru gitgide daralarak sivrilen
cisimdir…
Konik: Koni biçiminde olan…
Koordinat Düzlemi:
Birbirini dik kesen, yönlendirilmiş iki doğrunun belirttiği
düzlemdir…
Küçük Daire: Küre cismi ile kürenin merkezinden merkezinden
geçmeyen düzlemin arake-sitidir..
Küçük Çember: Küre kapalı yüzeyi ile
kürenin merkezinden geçen düzlemin arakesitidir…
Küp: Altı yüzü de
karesel bölge olan prizmadır…
Küre: Uzayda, sabit bir noktaya eşit
uzaklıkta bulunan noktaların kümesidir…
Kürenin İçi: Küre merkezine
uzaklıkları kürenin yarıçapından küçük olan noktaların kümesidir…
-M-
Matematik
Sistem: Bir küme ve bu küme üzerinde tanımlanmış bir veya daha çok işlemden
oluşan sistemdir…
Modüler Aritmetik: m>1 ve m doğal sayılar
kümesinin bir elemanı olarak, tamsayıların m ile bölümünden kalan sınıfları ile
yapılan aritmetiktir…
Mutlak Değer: x reel sayılar kümesinin bir
elemanı olarak, sayı doğrusunda x e karşılık gelen noktanın başlangıç noktasına
uzaklığı, x in mutlak değeridir… x olarak gösterilir…
-N-
Nesne:
“Kişi” ya da “Kimse” ile anlatılan varlıkların dışında kalan ağırlığı, kütlesi
olan her türlü varlıklardır…
Nicelik: Bir şeyin sayılabilen,
ölçülebilen, azalıp çoğalabilen özelliği yani miktarıdır…
Nitelik: Bir
şeyin nasıl olduğunu belirten, onu başka şeylerden ayıran
özelliktir…
Nokta: İki doğrunun kesiştiği yerde bulunan çok küçük
boyutlu uzay öğesidir…
-O-
Olasılık:
Bir olayın olabilme şansını gösteren sayıdır…
Olmayana Ergi Metodu:
Bir teoremde hükmün değilini doğru varsayıp hipotezin değilini elde ederek
yapılan ispattır…
Ondalık Açılım: Bir ondalık kesrin virgül ile
gösterilmesidir…Örnek: 2 / 5 = 0,4 gibi…
Ondalık Kesir: Paydası 10 un
tam kuvveti şeklinde olan veya bu duruma getirilebilen
sayılardır…
Oran: Aynı ölçü birimi ile ölçülebilen çoklukların veya
iki kümenin elemanlarının bölüm yoluyla karşılaştırılmasıdır….
Orantı:
İki oranın eşitliğidir… a,b,c,d gerçek sayıları için a/b = c/d eşitliği bir
orantıdır…
Ortak Bölen: Birden fazla sayma sayısını kalansız olaraka
bölen sayma sayısıdır…
Ortak Kat: Birden fazla sayma sayısının katı
olan sayma sayısıdır…
-P-
Paralel
Doğrular: Bir düzlem içinde olup ortak noktaları bulunmayan
doğrulardır…
Paralelkenar: Karşılıklı kenarları paralel olan
dörtgendir…
Permütasyon: Bir kümenin ya da küme parçalarının
elemanlarının belli bir sıraya göre dizilişleridir…
Permütasyon
Fonksiyonu: A dan A ya bire bir olan fonksiyondur…
-R-
Rakam:
Sayıları yazmak için kullanılan işaretlerdir…
Rasyonel Sayı: a,b birer
tamsayı, b sıfır olmamak şartıyla a/b şeklinde yazılabilen sayıdır…
Reel
Sayılar: Rasyonel ve irrasyonel sayıların birleşimi olan kümedir…
-S-
Sabit
Fonksiyon: Tanım kümesinin bütün elamanlarını değer kümesinin aynı elamnı
ile eşleyen fonksiyondur…
Sayı Doğrusu: Bir doğru üzerinde bir
başlangıç noktası alınıp sağa doğru eşit aralıklarla noktalar işaretlerle ,
başlangıç noktası 0, diğer noktalar sıra ile 1,2,3,… ile eşlenirse elde edilen
şekil bir sayı doğrusu olur…
Sayma Sayısı: {1,2,3,4,…} kümesinin
elemanlarından herbiridir…
Sembol: Belirlenmiş bir anlamı olan resim,
şekil, harf gibi işaretlerdir… Simge…
Sıralı İkili: Kartezyen çarpım
kümesinin elemanlarıdır…
Sıfır Fonksiyonu: f(x)=0 kuralı ile verilen
fonksiyondur…
Sonlu Küme: Hiç bir özalt kümesi ile birebir eşlenemeyen
kümedir…
Sonsuz Küme: En az bir özalt kümesi ile birebir eşlenebilen
kümedir…
-T-
Tam Açı:
Ölçüsü 360° olan açıdır…
Tamsayılar: Z = {…, – n,…, -1,0,1,2,3,…n,…}
sayı kümesidir…
Tek Sayı: Çift olmayan tamsayıdır…
Terim:
Toplama ve çıkarma işlemlerinde toplanan veya çıkan sayılardan her
biri…
Ters Eleman: A kümesinde tanımlı bir * işleminin etkisiz elemanı
e olduğuna görea * x = x * a = e koşulunu sağlayan x elemanı a elemanının *
işlemine göre ters elemanıdır…
Ters Rasyonel Sayılar: Çarpımları 1
olan iki rasyonel sayıdan her biridir…
Totoloji: Doğruluk değeri daima
1 olan bileşik önermedir…
Tümler Açılar: Ölçüleri toplamı 90° olan iki
açıdır…
-U- / Ü
Uzay:
Bütün varlıkların içinde bulunduğu sonsuz sayıda noktaların oluşturduğu
kümedir…Uzunluk: Dikdörtgen veya dikdörtgenler prizmasındaki boyutlardan
biridir…
Üçgen : A, B, C ; üçü birden doğrusal olmayan üç farklı nokta
olmak üzere, [AB], [AC] ve [BC] doğru parçalarının birleşimine ABC üçgeni
denir.
Üçgenin alanı : Herhangi bir üçgenin alanı, tabanı olarak
alınan bir kenarın uzunluğu ile bu tabana ait yükseklik uzunluğu çarpımının
yarısına eşittir.
Üs : a bir reel sayı, n bir pozitif tam sayı olmak
üzere; n tane a sayısının çarpımı an dir. an ifadesindeki a ya taban, n ye
kuvvet (üs) denir.
-V-
Varlıksal
Niceleyici: ∀ sembolü ile gösterilir ve “en az bir” veya bazı anlamlarını
taşır…
Venn Şeması: Bir kümenin elemanlarının bir kapalı eğri içine
yazılarak gösterilmesidir…
Vektör: Doğrultuları, yönleri ve boyları
aynı olan yönlü doğru parçalarının kümesidir…
-Y-
Yamuk:
Yalnız iki kenarı paralel dörtgendir…
Yarıçap: Çemberin merkezini
herhangi bir noktasına birleştiren doğru parçasıdır…
Yay: Çember
üzerinde farklı iki nokta ile sınırlı çember parçasıdır…
Yönlü Doğru
Parçası: Bir ucu başlangıç, diğer ucu bitiş noktası olarak seçilen doğru
parçasıdır…
Yer Vektörü: Başlangıç noktası orijinde olan
vektördür…
-Z-
Zıt
Işınlar: Başlangıç noktaları aynı (ortak), bileşimleri bir doğru oluşturan
ışınlardır…
Zıt Vektörler: Başlangıç noktası, doğrultuları ve
uzunlukları aynı, yönleri zıt olan vektörlerdir…
