Özdeyiş (Vecize)

Özdeyiş (Vecize): Bir düşünceyi en kısa, en özlü biçimde anlatan bir veya birkaç cümleden oluşan bilgece söz.eş.Özdeyiş, özsöz, özlü söz; eski dilde cümle-i hikemiye, kelam-ı kibar. Atasözlerinden farkı, söyleyeninin ya da yazanın bilinmesidir. Vecizeler,bağımsız bir eser halinde yazılabildikleri gibi, bir yazarın eserlerinde dağınık olarak da bulunabilir. Vecizeler de tıpkı atasözleri gibi yaşanan olaylardan, gözlemlerden ve deneyimlerden çıkarılan sonuçlara, derslere dayanır.
Eskiden "cümle-i hikemiye" ve "kelam-ı kibar" adı altında toplanmış olanları vardır. Tanzimat'tan sonraki Türk edebiyatında doğrudan doğruya vezize türünde yazan ilk sanatçı Cenap Şahabettin'dir. Veciz sözleri "Tiryaki Sözleri" adı altında bir kitapta biraraya getirmiştir.

Adalet evrenin ruhudur. ÖMER HAYYAM
Adalet,insan topluluğunun kutsî bağıdır. P.D. GUOZIT
Affetmek ve unutmak,iyi insanların intikamıdır. SCHİLLER
Ağzında bal olan arının, kuyruğunda iğnesi vardır. JOHN LYLY
Aile hayatının güzelliği gibi hiç bir şey yoktur. OSCAR WILDE
Akıl yaşta değil baştadır. Doğru bir söz fakat aklı da başa yaş getirir. C. SAHABETTİN
Akıllı adam hem kitapları ,hem de doğrudan doğruya hayatı okur. LIN YUTANG
Akıllı olmak da bir şey değil,mühim olan o aklı yerinde kullanmaktır. DESCARTES
Aklın üç ilkesi , iyi düşünmek , iyi söylemek , iyi yapmaktır. DEMOKRİT
Aklın ve ilmin üç büyük düşmanı vardır: Kötülük, bilgisizlik ve tembellik. HAECKEL
Alışkanlıklar bırakılmazlarsa , zamanla ihtiyaç haline gelirler. ST. AGUSTİNE
Alışkanlıkların zincirleri,önce duyulmayacak kadar hafif,sonra kırılamayacak kadar güçlü olurlar. BENJAMIN DIZRAELI
Allah, dolu ellere değil, temiz ellere bakar. P.SYRUS
Ana ailenin güneşidir. Bir ailede o olmazsa orada büyüyen çocuklar gölgede kalmış meyveler gibi olgunlaşmazlar. PESTALOZZI
Arkadaşını yalnızken ikaz et,başkalarının yanında öv. PUBLIUS CYRUS
Arkanı güneşe çevirme,gölgen önüne düşer. TAGORE

Aşılmasına imkan olmayan hiçbir duvar yoktur. ÇEHOV
Aşk, dört nala giden at gibidir, ne dizginden anlar, ne söz dinler. KONFÜÇYÜS
Aşk, duyguların şiiridir. BALZAC
Aşk, dünyanın en tatlı mutluluğu ile en derin acısından yaratılmıştır. BAILEY
Aşkın gelişi, aklın gidişidir. ANTONINE BERT
Aşk, güzelliğin aracılığıyla çoğalma arzusudur. SOKRATES
Aşk, öyle engin bir denizdir ki, ne başlangıcı ne de sonu vardır. MEVLANA
Ayakta ölmek, diz üstü yaşamaktan iyidir. ROOSEVELT

Bana iyi analar veriniz, size iyi vatandaşlar vereyim. N. BONAPARTE
Bana ya hürriyet verin, ya da ölüm. PATRICK HENGY
Başarı , cesaretin çocuğudur. BENJAMİN DİSRAELİ
Başkalarının hürriyetlerini tanımayanlar,hürriyete layık değildir. ABRAHAM LINCOLN
Ben bilmediğimi bildiğim için , öteki insanlardan akıllıyım. SOKRATES
Bencil insan , tek başına kalmış meyvesiz bir ağaç gibi kurur gider. TURGENYEV
Bencillik dostluğun zehiridir. BALZAC
Beni isterseniz dövün,ama bırakın istediğim gibi güleyim. MOLI'ERE
Beşikten mezara kadar bilim öğrenin. HZ. MUHAMMED
Bilgili olduğumuz oranda özgür oluruz. SOKRATES
Bilginlerle beraber düşünmeli,halkla birlikte hareket etmelidir. BERKLEY
Bilim ve sanat bütün dünyanın malıdır, milletlerin sınırlarını tanımaz. GOETHE
Bilimsiz şiir, temelsiz duvara benzer. FUZULI
Bir adamın şöhreti gölgesine benzer,yükseldikçe büyür, düştükçe küçülür. ALLEGRAND
Bir düşünce bir ateşten daha çok ileriyi ısıtabilir. LONG FELLOW
Bir gencin hata yapmasını önlersen,onun kararlarını da kendi kendine vermesini önlemiş olursun. JOHN ERSKIN
Bir insanda kibir, hırs ve şehvet söz söylerken soğan kokar. MEVLANA
Bir insanın gerçek zenginliği , onun bu dünyada yaptığı iyiliklerdir. HZ. MUHAMMED
Bir insanın tek başına mutlu olması , utanılacak bir şeydir. ALBERT CAMUS
Bir iş yapmak için neden yarını bekliyorsun. Bugün de dünün bir yarını değil midir. ÖMER HAYYAM
Bir kişiye yapılmış haksızlık , bütün topluma yöneltilmiş bir tehdittir. MONTESQUİEU
Bir mermer parçası için heykeltıraş ne ise,ruh içinde eğitim olur. CERVANTES
Bir okul açan , bir hapishane kapatır. VİCTOR HUGO
Bir paranın nereden geldiğini görmek istiyorsan, nereye gittiğine bak. EBU HANİFE
Bir şeyi bildiğin zaman , onu bildiğini göstermeye çalış.Bir şeyi bilmiyorsan , onu bilmediğini kabul et.İşte bu bilgidir. KONFÜÇYÜS
Bir ulusun büyüklüğü , nüfusun çokluğu ile değil , akıllı ve erdemli kişilerin sayısıyla ölçülür. VİCTOR HUGO
Bir ülkenin geleceği o ülke insanlarının göreceği eğitime bağlıdır. ALBERT EINSTEIN
Bizce aklı başında adam yalnız bizim gibi düşünendir. LA ROEHEFOUCOULD
Bu dünyaya istediğimiz gibi gelmedik,bu dünyadan istediğimiz gibi gidemeyiz. ÖMER HAYYAM
Bütün donanımıyla askere değil de elinde alfabesiyle öğretmene güvenirim. BROUGHAM
Bilginin efendisi olmak için çalışmanın uşağı olmak şarttır. (Balzac)
Bir milletin büyüklüğü, nüfusunun çokluğu ile değil, akıllı ve fazilet sahibi adamlarının sayısı ile belli olur. (Victor Hugo)

Cahil kimsenin yanında kitap gibi sessiz ol. MEVLANA
Camdan evde oturanlar başkalarına taş atmamalıdırlar. G. NERBERT
Cennet anaların ayakları altındadır. HZ. MUHAMMED
Cesaret cennete , korku ölüme sürükler. SENECA
Cesaret insanı zafere,korkaklık ölüme ***ürür. SENECA
Cesareti olmayan adamın başarısı olmaz. PULDIUS CYRUS
Cesaretle dolu bir insan, inançla dolu bir insandır. CİCERO
Cibilliyetsize ilim öğretmek,eşkıyanın eline kılıç vermektir. MEVLANA

Çalışma , doğanın anasıdır ; mutlak bir dinlenme ölüm demektir. PASCAL
Çiçek koku vermek,ateş ısıtmak,kadında mes'ud etmek için yaratılmıştır. G.GARDONY
Çocuğa küçük şeylerden zevk almasını öğreten,ona büyük bir servet bırakmış olur. ETIENNE GILSON
Çocuklara,babalarının yeteneklerine göre değil,kendi yeteneklerine göre meslek bulmak gerekir. PLATON
Çocuklarınıza dilini tutmasını öğretin. Konuşmasını nasıl olsa öğrenecektir. FRANKLİN

Dedikodu,basit ruhlu insanların eğlencesidir. JORNEİLLE
Dehanın ilk ve en büyük şartı hakikati sevmektir. GEOTHE
Deney, aklın babası , belleğin anasıdır. THOMAS FULLER
Dil , bir ulusun aynasıdır. Bu aynaya baktığımız zaman , orada kendimizin gerçek yankısını görürüz. SCHİLLER
Doğru düşündüğüne inanan yanlış fikirlerle savaşmak zorunda kalır. MEHMET KAPLAN
Doğruluk , insanın kalbinin en gerçek anlatımıdır. KONFÜÇYÜS
Duvarda bir gedik açmaya bir taşın eskimesi yeter. A. NİHAT ASYA
Dünya değirmen taşına benzer,her saat nice kalpler öğütür. SEYH SADİ
Dünyada her şeye değer biçmek mümkündür, fakat öğretmenin eserine asla değer biçilemez. SOKRAT
Düşüncesiz öğrenme , boşuna giden bir çabadır. KONFÜÇYÜS
Düşünmeden konuşmak, nişan almadan ateş etmeye benzer. R. DİGEST
Düşünmediğim zaman, yaşamadığım zamandır. REMBRANTD
Düşünmek ve söylemek kolay,fakat yaşamak,hele basarı ile sonuçlandırmak çok zordur. ZİYA GÖKALP
Düzyazı yürümeye, şiir ise dansa benzetilebilir. Yürümenin kendisi dışında bir amacı vardır. Dansın amacı ise, kendisidir. VALERY

Eğitim öğrencilere saygıyla başlar. EMERSON
Eğri cetvelden doğru çizgi çıkmaz. HZ.ALİ
En büyük acı, acıtmaz olmuş zincirlerin acısıdır; köleliği kabul etmenin, başkaldırmaktan vazgeçmenin acıdır. A. NİHAT ASYA
En büyük cezaevi, cahil bir insanın kafasının içidir. MONTAİGNE
En kudretli insan,kendisine hakim olandır. SENECA
En sürekli aşk, karşılıklı olmayan aşktır. SOMERST MAUGAM
En tehlike insanlar yarı deliler ve yarım akıllılardır. GOETHE
En verimli yağmur alın teridir. C. SAHABETTİN
Erdem , iyiyi elde etme gücüdür. EFLATUN
Erkekler, kadınların ilk aşkı, kadınlar da erkeklerin son aşkı olmak isterler. OSCAR WILDE
Eskimiş fikirler paslanmış çivilere benzer, söküp atmak çok güçtür. C. ŞAHABETTİN
Evlilikte başarı, yalnız aranan kişiyi bulmakta değil, aynı zamanda aranan kişi olmaktadır. FOSTER WOOD

Felaket, dost sayısını sıfıra indirir. W. SHAKESPEARE
Felaket içinde karar verebilmek yarı kurtuluştur. PASTALOZZI
Felaketlerin üstünde dimdik oturan insan soylu ve cesurdur. NAPOLCON
Fenalıkların ilki ve en büyüğü,haksızlıkların cezasız kalmasıdır. EFLATUN

Geç kalan teselli,idam dan sonraki affa benzer. SHAKESPARE
Geçmişi hatırlayamayanlar,onu bir kere daha yaşamak zorunda kalırlar. G.SANTAYANA
Gençken bilgi ağacını dikmezsek ,ihtiyarlığımızda gölgesinde barınacak ağacımız olmayacaktır. CHESTERFİELD
Gençler! Muhakkak evlenin. Eşiniz iyi çıkarsa mutlu, kötü çıkarsa benim gibi filozof olursunuz. SOKRAT
Gençliğe üç öğüdüm vardır: ÇALIŞ, ÇALIŞ, ÇALIŞ. BİSMARK
Gençliğin parlak lügatinde başarısızlık diye bir kelime yoktur. E. BULWER LYTTON
Gençlik,rüzgarların savurduğu gül yapraklarının arkasından koşar. N.LENAU
Gerçeğin dağlarına umutsuzlukla çıkılmaz. NİETZSCHE
Gerçek arkadaşlık sıhhat gibidir,değeri ancak o yok olduktan sonra anlaşılır. GOLTI
Gerçek bilgi ; yaparak , denenerek öğrenilen bilgidir. DESCARTES
Gerçek bir arkadaş , iki gövdede yaşayan bir ruhtur. ARİSTO
Gülmek bir güneştir.İnsanın yüzünden hüzün ve keder kışını defeder. VİCTOR HUGO
Gündüz kandilini hazırlamayan , gece karanlığa razı demektir. CENAP ŞAHABETTİN
Güzel bedenler için zevk,güzel ruhlar içinde ıstırap gerektir. OSCAR WILDE
Güzel bir kıyafet iyi bir tavsiye mektubudur. C. ŞAHABETTİN
Güzel düşün , iyi hisset , aldanma; ne varsa doğrudadır ; doğruluk şaşar sanma. T. FİKRET
Güzel sanatlar, insanın kafasının, kalbinin birlikte çalıştığı şeylerdir. BACON
Güzellik,çoğu zaman kusurları gizleyen bir örtüdür. BALZAC
Güzellik müthiş bir kudret,gülümseme ise onun kılıcıdır. CHARLES REACK
Güzellik ile akıl nâdiren birarada bulunurlar. (Perronius)
Güzellik müthiş bir kudret, gülümseme ile onun kılıncıdır. (C.Reade)

Hafızasız baş,bekçisiz kaleye benzer. NAPOLEON
Hak beklediğin bir yola yalnızda olsan gideceksin. TEVFİK FİKRET
Haset, insanların duyguları içinde en can sıkıcı ve devamlı olanıdır. BACON
Hata yapmaktan korkan insan , hiçbir şey yapamaz. LİNCOLN
Hayat Tanrının bize sunduğu bir armağandır; onu değerlendirme biçimimiz ise bizim yaratıcıya sunduğumuz armağandır. LEO BUSCAGLİE
Hayat yaşla değil, yaşamakla anlaşılır. ANDRE-GIDE
Hedefi olmayan gemiye hiçbir rüzgar yardım etmez. MONTAİGNE
Hepimiz kahkahalarımızı göz yaşlarımızla ödüyoruz. PEYAMİ SAFA
Her büyük sanatçı, sanata kendi damgasını vurur. VICTOR HUGO
Herkes insanlığı değiştirmeyi düşünür ama hiç kimse önce kendini değiştirmeyi düşünmez. TOLSTOY
Her şeyin başlangıcı küçüktür. CİCERO
Hiç kimse başarı merdivenine elleri cebinde tırmanmamıştır. J. KETH MOORHEAD
Hiçbir miras doğruluk kadar zengin değildir. SHAKESPEARE
Hiçbir şey, ele geçince hayalde olduğu kadar güzel kalmaz. N.RICHARD NASH
Hiçbir insan,kollarında bir çocuk tutan anne kadar çekici ve birkaç çocuk arasındaki bir anne kadar saygıya layık değildir. GOETHE

İki günü eşit olan ziyandadır. HZ. MUHAMMED
İlim öyle bir şeydir ki sen ona tüm gücünü vermedikçe o sana yarısını bile vermez. EBU YUSUF
İlimle geçen bir gece,ibadetle geçen bin geceden hayırlıdır. HZ. MUHAMMED
İnsan ; düşünmek , sevmek , inanmak için dünyaya gelmiştir. J.J. ROUSSEAU
İnsan eğitimle doğmaz,ama eğitimle yasar. CERVANTES
İnsan , gülmediği günü , yaşadım diye hayat defterine kaydetmemelidir. SOKRATES
İnsan,hayatının dörtte üçünü yapamayacağı şeylerle geçirir. DIDEROT
İnsan hür olarak yaratılmış,zincire vurulmuş olarak bile doğsa,yine hürdür. SCHILLER
İnsan ne kadar çok okursa o kadar çok yükselebileceğini bilmelidir. O.J. BANGS
İnsan zaman öldürmek için değil ; faydalı hoş bir an geçirmek için okumalıdır. OLİVER GOİTMİDH
İnsanın dostu yoktur,saadetin dostu vardır. NAPOLEON
İnsanın kendini feth etmesi zaferlerin en büyüğüdür. EFLATUN
İnsanlar birbirleri içindir ; birbirlerine aittir. GOETHE
İnsanlar önce para kazanmak için sağlıklarını,sonra da sağlıklarını kazanmak için paralarını verirler. GOETHE
İs bizden iki fenalığı uzaklaştırır : can sıkıntısı, kötülük. VOLTAİRE
İşin güç kısmı, adam olmak değil, adam kalmaktır. ANDRE MAZERELLES
İyi olmak kolaydır,zor olan adil olmaktır. V.HUGO
İyiliğe gücün yetmezse , kötülük etme. ARİSTO
İyiliği yalnız iyiler anlar, kötülüğü herkes. CENAP ŞAHABETTİN
İnsan gençliğinde öğrenir, ihtiyarlığında anlar. (Eschenbach)
İnsanın en büyük düşmanı, bizzat kendisidir. (Çiçero)

Kabukta dolaşan böcek, meyvenin tadını alamaz. SAHSUVAR
Kaptanın ustalığı deniz durgunken anlaşılır mı? LUKİANOS
Kendi dilini bilmeyen başka dil öğrenemez. B. SHAW
Kendisini pek çok seven,çevresinde pek az sevilir. C. ŞAHABETTİN
Kıskanç daha çok sever, fakat kıskanç olmayan daha iyi sever. MOLIER
Kıskançlığımızı ancak sevgi ile yenebiliriz. GOETHE
Kim büyük fikirler için yaşıyorsa, kendisini unutmalıdır. LA-EDRI
Kitapsız yaşamak,kör sağır,dilsiz yaşamaktır. SENECA
Konuşma , insanın aklını kullanma sanatıdır. EFLATUN
Konuşmak ihtiyaç olabilir ama susmak sanattır. GOETHE
Korkunun kaynağı bilgisizliktir. EMERSON
Kötü haberlerin kanatları vardır,iyi haberlerin ayakları bile yoktur. MARGARET CAVENDISH
Kralda dilencide aynı iştahla acıkırlar. MONTAIGNE
Kusurlarınızı hemen söyleyecek arkadaşlar bulun. BOİLEAU
Küçük hediyeler dostluk,büyük hediyeler sevgi meydana getirir. LICTERBERG
Küçüklerin büyüklük taslaması kadar tehlikeli bir şey yoktur. SLEFAN ZWEIG
-L-
Leyla'nın güzelliğine ancak Mecnun gözüyle bakmalısın ki onu seyretmenin sırrı sana da görünsün. SADİ
-N-
Namuslu birisini aldatmak kadar kolay bir şey yoktur. LA FONTAİNE
Nankörlük, zayıf insanların işidir,kudretli insanlar içinde asla nankör olana rastlamadım. GOETHE
Ne kadar bilirsen bil, söylediklerin karşındakilerin anlayabileceği kadardır. MEVLANA
Nezaket hiçten gelir ; ama her şeyi satın alır. DR. V. PAUCHET

Okullar demokrasinin kalesidir. HORACE MANN
Okumak ; haz duymaya , zihnimizi beslemeye , yeteneklerimizi artırmaya yarar. BACON
Okumak ; insana olgunluk , konuşmada canlılık , yazmada açıklık verir. BACON

Öğrenmek pahalıdır ama cehalet çok daha pahalıdır. H. CLAUSEN
Öğretmen bir kandile benzer,kendini tüketerek başkalarına ışık verir. RUFFINI
Ömrünü seyahatle geçirenler bir çok otelci bulur,ama dostluk kuramaz. SENECA
Önyargıları kırmak atom çekirdeğini parçalamaktan daha zordur. EİNSTEİN
Öyle horozlar vardır ki öttükleri için sabahın olduğunu sanırlar. G. DUMANT

Para arttıkça , para sevgisi de artar. JUVERAL
Para ile satın alınan sadakat, daha fazla para ile de satılır. SENECA

Resim, sözcüksüz şiirdir. HORATIUS

Sağlık bir beden değil, bir kafa meselesidir. M.B EDDY
Sanat, doğaya eklenmiş insandır. BACON
Sanat hem bir coşma, hem bir yadsıma işidir. ALBERT CAMUS
Sanat, insanın doğaya eklediği bir şeydir. ALAIN
Sanat, özgürlük tarafından emzirildikçe büyür. SCHILLER
Sanat, şiddeti ortadan kaldırmalıdır, yalnız o yapabilir bunu. TOLSTOY
Sanat, toplumsal bir çabadır; toplumdan gelir, topluma döner. Fakat gelenle giden aynı şey değildir. ATTİLA İLHAN
Sanat ve sanatçıdan yoksun bir toplumun canlılığı olmaz. M. KEMAL ATATÜRK
Sanatın düşmanı bilgisizliktir. SAMUEL JOHNSON
Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri kopmuş demektir. M. KEMAL ATATÜRK
Sanatta temel olan, yeni ve kişisel bir şey söylemektir. Büyük sanatçı bununla belli olur. TOLSTOY
Saygı olmayan yerde aşk da olmaz. EMILE ZOLA
Sevdiği bir işi bulan insan mutludur. THOMAS CARLYLE
Sevdiklerimize vereceğimiz en değerli hediye,ne altın ne de mücevher. Yalnız kendimizden bir küçük parça. RALDP WALDO EMERSON
Size yapılan en ufak yardımı sakın unutmayınız,yaptığınız en büyük yardımı ise hiçbir vakit hatırlamayınız. CHILON
Suçu toplum hazırlar , suçlu işler. BUCKLE
Susan bir bilgin , bir kelime söylemeyen aptaldan farksızdır. MOLİERE
Susmayı bilmek söylemeyi bilmekten daha nadir bir meziyettir. AMBROISE

Şair, her şeyden önce yaşadığı toplumun sorunlarına, giderek tüm dünyaya karşı sorumludur. NERUDA
Şerefli bir ölüm ,******** bir ömürden daha iyidir. TACİTÜS
Şiir benim içimde bir amaç değil, tutkudur. EDGAR ALLEN POE
Şiir, düşüncelerle değil, sözcüklerle yazılır. MALLARME
Şiir, güzellikte çarpışan tek gerçektir. GLFILLON
Şiir, hem ozanın hem de yazıldığı çağın resmidir. ERIK STINUS
Şiirin, düzyazıdan ayrıldığı nokta şudur: Az sözcükle çok şey söylemek. VOLTAIRE

Talebelerine öğrenme arzusu aşılayamayan bir öğretmen soğuk demiri döven bir demirci gibidir. HORACE MANN
Tam dostluk benzer arkadaşlar arasında olur. NIETZCHE
Tatlı dil, her kapıyı açan sihirli bir anahtardır. MONTAİGNE
Tatlı sözler,şiddetli bir öfkeye karşı en tesirli ilaçtır. AISKHYOS
Tilki, kümesi iyi tanıyor diye bekçi yapılır mı? TRUMAN
Toplumun insanlık özelliği, güzel sanatlarla beslenir. İSMET İNÖNÜ
Tüm sanatlar kardeştir, hepsi de birbirinin ışığı altında ilerler. VOLTAIRE
Türk ulusunun tarihsel bir niteliği de güzel sanatları sevmek ve onlarda yükselmektir. M. KEMAL ATATÜRK

Ulusların zenginliği ipek , pamuk , altın değil , insandır. RİCHARD HOVEY
Umut insanı uyandıran bir rüyadır. ARİSTO
Unutma ki ağzında bal olan arının kuyruğunda iğnesi vardır. LYLY
Unutma ki şairleri haykırmayan bir millet, sevenleri toprak olmuş öksüz çocuk gibidir. M. EMİN YURDAKUL
Uşağım dahi olsa, hatalarımı düzelten efendim olur. GOETHE